Resultaten enquête 2023

De kernen Noordgouwe / Schuddebeurs worden gekarakteriseerd als mooi, rustig, ruimtelijk opgezet en landelijk gelegen. Beide kernen hebben een grote cultuurhistorische waarde, waarbij Noordgouwe bekend staat als karakteristiek Zeeuws ringdorp en Schuddebeurs als de groene enclave met historische buitenplaatsen.
De kernen liggen te midden van een agrarisch gebied omsloten door oorspronkelijke binnendijken, de polder Noorgouwe vormend.

De inwoners van Noordgouwe / Schuddebeurs zijn in het algemeen bijzonder tevreden over de waarden van hun woonomgeving en verlangen daarin weinig verandering. Wel is er behoefte om deze waarden meer te delen met buitenstaanders om daarmee (dag-)toeristen te trekken en zo mogelijk nieuwe inwoners.

Noordgouwe wordt door de rust, de beperkte activiteiten en het lage voorzieningenniveau door buitenstaanders mogelijk aangeduid als wat achtergebleven, terwijl Schuddebeurs juist door haar vele nieuwbouwwoningen als vooruitstrevender te boek staat, maar ook wel weer als erg ingetogen.

De gemeenschap in de kernen Noordgouwe / Schuddebeurs heeft vanouds de bekende kenmerken van een dorpsgemeenschap op het platteland: kleinschalig, sociaal, elkaar kennen, relatief veel onderling contact, saamhorigheid, tolerant, hulpvaardigheid en onderling respect. Maar ook sociale ontwikkelingen welke zich tegenwoordig breder in de maatschappij openbaren gaan aan de lokale gemeenschap niet voorbij, zoals een toenemende zelfgerichtheid en afstandelijkheid. Dit wordt versterkt door de in aantal afnemende voorzieningen, zoals winkels en de school.

De demografische opbouw van Noordgouwe / Schuddebeurs laat zien dat voor de komende decennia de vergrijzig een bepalende factor wordt voor de leefbaarheid binnen de gemeenschap. Deze vergrijzing wordt versterkt door enerzijds de zeer beperkte instroommogelijkheden voor jonge gezinnen en anderzijds de beperkte uitstroommogelijkheden voor ouderen naar regionale woonvoorzieningen.

Waar de vergrijzing juist om een sociale, elkaar ondersteunende, gemeenschap vraagt werkt de afnemende sociale gerichtheid juist averechts. De mate waarin de gemeenschap van Noordgouwe / Schuddebeurs dit thema het hoofd weet te bieden zal de leefbaarheid in de kernen in hoge mate bepalen.

Mogelijke oplossingen welke worden aangedragen richten zich op het versterken van het gemeenschapsgevoel, door gezamenlijke (recreatieve / sociale / culturele) activiteiten en door elkaar te ondersteunen in het dagelijks leven, waar en wanneer nodig. Hierbij past het oprichten van een activiteitencommissie voor de gehele dorpsgemeenschap en het opzetten van een bewonerscollectief voor specifiek de ouderendoelgroep en de hulpbehoevenden.
Bij het versterken van het gemeenschapsgevoel ook nadrukkelijk aandacht besteden aan de samenhang tussen de beide kernen, de bewoners daartussen (Kloosterweg en Donkereweg) en die in het buitengebied. Tevens aan het opvangen van nieuwkomers.

Om de leefbaarheid op peil te houden zien velen een instroom van wat jongere bewoners (starters en jonge gezinnen) als zeer wenselijk. De vereiste randvoorwaarden hiervoor in beeld brengen en invullen (huisvesting, vervoer naar voorzieningen elders, speelvoorzieningen, veiligheid, etc)

Het overgrote deel van de inwoners van Noordgouwe / Schuddebeurs zijn tevreden over het woningbestand en de verscheidenheid daarin (aantal, afmetingen, wel/niet vrijstaand, stijl, huur/koop), over hun woning en hun directe woonomgeving. Het rustige karakter, de kleinschaligheid en de ruimtelijke opzet zijn waarden welke hoog aangeslagen worden en geborgd moeten blijven.

Wel is het voor velen duidelijk dat de leefbaarheid binnen de kernen vereist dat er meer specifieke woningen moeten komen voor starters, voor jonge gezinnen en voor ouderen welke zo lang mogelijk in hun woning willen/moeten blijven wonen. Het aanpassen van bestaande woningen kan en moet hier zeker ook toe bijdragen.

In de kern Noordgouwe dient het “plan De Lely” in de Brouwerijstraat zo snel mogelijk gerealiseerd te worden, met woningen welke bijdragen aan de ontwikkeling naar de gewenste samenstelling van de gemeenschap. Concreet betekent dit vooral met woningen voor starters, voor jonge gezinnen en levensloopbestendige woningen.
Als tweede locatie voor nieuwbouw komt mogelijk het voormalige voetbalveld in aanmerking. Dit zou een prima locatie zijn voor Tiny houses.

Bewoners moeten ondersteund worden bij het verduurzamen van hun woning. Hiertoe kan bijvoorbeeld het Bewonerscollectief Energietransitie Schouwen-Duiveland ingeschakeld worden.

Het beperkt aantal tweede woningen en andere recreatie gerichte onderkomens (zoals chalets) stemt velen tevreden en dient bij voorkeur op dit lage niveau te worden gehandhaafd of zelfs te worden gereduceerd. De focus moet volledig op permanente bewoning liggen.

De afgelopen 10-20 jaar zijn het aantal basisvoorzieningen binnen de kernen Noordgouwe / Schuddebeurs in aantal en kwaliteit sterk afgenomen. Denk hierbij aan: de school, de apotheek houdende huisarts, diverse soorten (levensmiddelen)winkels en een frequent rijdend openbaar vervoer. Een situatie die ertoe heeft geleid dat jongen gezinnen minder toekomst zien, al zijn vertrokken of dit sterk overwegen. Ook het aantrekken van nieuwe jonge gezinnen strandt op het ontbreken van deze essentiële basisvoorzieningen.
Afwegingen om voorzieningen al dan niet in stand te houden worden vrijwel uitsluitend op economische gronden gewogen. De impact op de leefbaarheid van een gemeenschap speelt daarbij veelal een ondergeschikte rol. Helaas leidt dit tot een negatieve spiraal voor de leefbaarheid van veel dorpsgemeenschappen op het platteland, zo ook in Noordgouwe / Schuddebeurs.

De uitdaging die voor ons ligt is het ombuigen van deze negatieve spiraal naar behoud, naar zo mogelijk groei en zelfs uitbreiding van de nu nog aanwezige voorzieningen en zelfs zo mogelijk een of meerdere basisvoorzieningen in enige vorm weer terug te brengen.. De inwoners van Noordgouwe / Schuddebeurs hechten vooral waarde aan de terugkeer van een kleine buurtsuper (levensmiddelen), een flexibeler openbaar vervoer naar de centrale voorzieningen in Zierikzee en de opzet van een buurtzorgorganisatie (“bewoners helpen bewoners”).

Het goed draaiende Dorpshuis moet daarbij een nog nadrukkelijker centrale functie krijgen, door een breder en gevarieerder aanbod aan activiteiten en functionaliteiten op sociaal terrein, op het gebied van cultuur, ontspanning en sport . De focus moet hierbij liggen op het initiëren en onderhouden van relaties tussen de inwoners van de kernen en het buitengebied.
In aansluiting op de functie uitbreiding van het Dorpshuis zou de functie van het monumentale kerkgebouw meer in de richting van cultuurhuis uitgebouwd kunnen worden, naast de bestaande functies van onderkomen voor de kerkgemeenschap evenals trouw- en begrafenislocatie.
Daarnaast kunnen voorzieningen ondergebracht worden op andere locaties binnen de polder Noordgouwe, bijvoorbeeld in/nabij landgoederen en bij bedrijven.

Bij dit alles moeten de bewoners van Noordgouwe / Schuddebeurs actief betrokken worden, zodat de voorzieningen voor de gehele dorpsgemeenschap ontwikkeld worden en door de gehele gemeenschap gedragen en gebruikt worden.

Tenslotte moeten we de voorzieningen die we (nog) wel hebben meer waarderen, koesteren, voor zorgdragen, ondersteunen en breed promoten. Denk hierbij aan: de twee tennisbanen, een jeu de boules baan, een ijsbaan, boerderijwinkels, een winkel voor doe-het-zelf artikelen, voor tuinartikelen en dierbenodigdheden, de benzinepomp met winkel, het pakketafgiftepunt, de postbussen, de E-laadpalen, de containers voor diverse afvalstoffen (2 locaties), de bibliobus, de pluktuin, de biowinkel/-markt, het openbaar vervoer dat nog wel rijdt met een drietal haltes, de fietsenwinkel, het tulpenautomaat, de bloemenwinkel (-kas), een café, tweemaal een hotel / restaurant, beide met een terras, een AED, een priklocatie, een speeltuin, een muziektent, een voetbalveld, rustplaatsen voor fietsers, ijsbaan, wandelbos, een dorpsboomgaard, een trekpont, netwerk van wandelpaden, ……. etc.

De inwoners van Noordgouwe / Schuddebeurs hebben overwegend veel waardering voor alles wat tot de Buitenruimte gerekend mag worden: de gebieden tussen de woningen evenals buiten de kernen. Generiek gesteld betreft dit de polder Noordgouwe.
Deze polder, met daarin de dromerige cultuur historische kernen Noordgouwe en Schuddebeurs spreekt velen aan. Kenmerkend voor deze met oude binnendijken omgrensde polder is het open landschap, met kleinschalige akkers die worden doorsneden door sloten en merendeels kleine wegen, met daarlangs veel groen. Bijzonder is de groene enclave Schuddebeurs, gelegen op de zandgronden van het vroegere stromingsgebied van De Gouwe.
Het instandhouden van dit landschap is het primaire doel en tevens de primaire randvoorwaarde waarbinnen benodigde en gewenste ontwikkelingen dienen plaats te vinden.

Voor het buitengebied wordt voorgesteld het netwerk aan specifieke wandel- en fietspaden te verbeteren en verder uit te breiden.
Daarnaast wordt voorgesteld de biodiversiteit nog meer aandacht te geven dan nu al het geval is, door bermen minder te maaien, meer bloemen- / akkerranden aan te leggen, meer bomen, hagen en heggen aan te planten, het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen tot een absoluut minimum te beperken en (grootschalig) regenwater te bergen. Binnen de mogelijkheden is een transitie naar meer op de natuur gebaseerde landbouw wenselijk.

Voor de buitenruimte binnen de kernen wordt aandacht gevraagd voor het onderhoud van straten, trottoirs en groenperken. Met name het soms grote verschil in onderhoudsniveau roept vragen op.
Tevens dient de verrommeling aangepakt te worden, zoals de opstellingen voor afvalcontainers, niet leesbare en/of schuin staande borden, braakliggende terreinen, ……….etc.

Er ligt ook een opdracht bij de inwoners zelf en bij de bezoekers van onze prachtige woon- en leefomgeving om zorgvuldig met de buitenruimte om te gaan. Niet voor alles behoeft en kan de overheid in actie (te) komen. Een mooi voorbeeld is de aanleg van de dorpsboomgaard (waarbij het onderhoud wel aandacht behoeft).
Zo moet er meer focus komen op het voorkomen van zwerfafval, op het afvoeren van hondenpoep (zakjes gebruiken), op het kapotrijden van bermen, op het onderhoud van de eigen buurt, ……….etc.

Bedreigingen van de oorspronkelijke buitenruimte zijn er ook. Te denken valt aan de potentiële uitbreidingsplannen van de bloemenkassen en het eventueel plaatsen van windmolens en/of zonneparken vanuit de energietransitie.

Volgens het register van de Kamer van koophandel zijn er in Noordgouwe / Schuddebeurs meer dan 100 bedrijven gevestigd. Dit is een enorm aantal waarvan maar weinigen weet hebben.
De diversiteit in deze bedrijven is groot en het merendeel bestaat uit eenmansbedrijven. De bedrijven die wel echt zichtbaar zijn bedienen verschillende markten. Natuurlijk springen de agrarische bedrijven direct in het oog. Zij zijn zichtbaar en leveren veel waarde, voor het “onderhoud” van het landschap en de rol in de voedselketen. Maar ook bedrijven in de horeca, in de toeleverantie, in de detailhandel, in het toerisme en de gezondheidszorg zijn gevestigd in ons woon- en leefgebied. Ook zij dragen bij aan de economische basis van onze gemeenschap.

De fysieke bedrijven (terreinen met opstallen) zijn niet overheersend, veelal goed ingepast in het landschap en vormen een integraal onderdeel van de uitstraling van het buitengebied en de bebouwde omgeving.
Noodzakelijke uitbreidingen van agrarische bedrijven worden met de nodige zorg ingepast in het landschap. In dit kader vinden veel inwoners de kassen bij de Hanenweg als storend element, waarbij helaas ook de inpassing in het landschap achterwege blijft.

Veel inwoners merken op dat een uitbreiding van de horeca en het aantal terrassen wenselijk is, met name voor de dagrecreanten (fietsers en wandelaars). Hierbij kan ook aan een relatie met de agrarische bedrijven, met landgoederen en andere monumenten gedacht worden (voor zover vergunning technisch haalbaar).

Een verdere uitbreiding van het aantal fysieke bedrijven wordt niet op voorhand wenselijk geacht. In principe vindt men het huidige aantal voldoende. Mocht er toch sprake zijn van een nieuwe bedrijfsvestiging dan stellen de inwoners de volgende randvoorwaarden: lokale werkgelegenheid, bijdrage aan de leefbaarheid (toegevoegde waarde), geen overlast en inpasbaarheid in het karakteristieke landschap.
Naast de hierboven genoemde uitbreiding van de horecavoorzieningen wordt voorgesteld mogelijkheden te creëren voor startende ondernemers, eventueel gerelateerd aan de agrarische sector.

In de regio Schuddebeurs ondervindt men regelmatig veel last van de grote varkensstal ten zuiden van Schuddebeurs. Hiertoe in overleg treden met de eigenaar en/of de gemeente S-D.

Binnen de kernen Noordgouwe / Schuddebeurs zijn relatief weinig winkels en overige voorzieningen voorhanden. Echter, binnen een straal van minder dan 8km zijn deze wel aanwezig, geconcentreerd in Zierikzee (7 km), Brouwershaven (5 km) en Nieuwerkerk (8 km). Dit betreft supermarkten, een verscheidenheid aan overige winkels, artsen, een dierenarts, een apotheek, basisscholen, middelbaar onderwijs, verzorgingstehuizen, een bioscoop, restaurants, bars, autogarages, sport- en ontspanningsfaciliteiten, zwembad, etc.
De inwoners van Noordgouwe / Schuddebeurs zijn zich goed bewust van de afhankelijkheid van voorzieningen op afstand en hebben in het algemeen wel begrip voor deze situatie. Ze zijn overwegend tevreden met de omvang en de diversiteit van deze voorzieningen.
Toch zijn er nogal wat inwoners bezorgd over de bereikbaarheid van de voorzieningen in de toekomst, zeker de groep die aangewezen is op het openbaar vervoer. Zij zijn bang dat de beschikbaarheid van deze transportfaciliteit in toenemende mate onder druk zal komen te staan.

Het openbaar vervoer bestaat momenteel uit een Buslijn Zierikzee – Brouwershaven en een Buurtbus die de dorpen rond Noordgouwe aandoet, evenals Zierikzee. De verbindingen zijn relatief goed met een frequentie van maximaal 1 uur. Behalve in de avonduren en in het weekend, dan is de frequentie erg laag.
Dit vraagt om een aanvullende vervoersvoorziening vanuit regulieren bedrijven en/of lokale initiatieven. Onderzocht moet worden of samenwerking met Zonnemaire en/of Dreischor zinvol is.

In Zierikzee is de verbinding naar het centrum nog wel een aandachtspunt. Met name mensen die slecht ter been zijn zien hierin een barrière.

Naast het algemeen openbaar vervoer moet nader bezien worden hoe het leerlingenvervoer beter ingevuld kan worden, zowel voor basisschoolleerlingen als die op middelbare scholen.

Tot slot wordt aandacht gevraagd voor de aanrijtijden van de ziekenauto en de brandweer.

De kernen Noordgouwe en Schuddebeurs, evenals het buitengebied, hebben relatief veel te bieden op toeristisch gebied. Hierbij valt te denken aan: het schitterende authentieke Zeeuwse landschap, de dorpskernen, verblijfsmogelijkheden (hotels, pensions, B&B’s, campings, vakantiewoningen), horeca (restaurants, café, terrassen), cultureel historische punten en objecten (monumenten), wandel- en fietspaden, bos, waterpartijen, het trekpontje, de pluktuin, etc.
Het overgrote deel van de inwoners van Noordgouwe / Schuddebeurs is tevreden met de omvang van het aantal toeristen dat ons bezoekt en met de omvang van de aanwezige faciliteiten.
Men stelt dat er eigenlijk geen verdere uitbreiding van verblijfsaccommodaties moet plaatsvinden. Dus geen uitbreiding van (mini-)campings, van hotels, pensions en/of B&B’s. In plaats daarvan moet op kwaliteitsverbetering gefocust worden. Mochten er wel initiatieven voor uitbreiding ontstaan dan is “kleinschaligheid” het kernwoord.

Wel mag het dagtoerisme, met name bestaande uit fietsers en wandelaars, een verdere impuls krijgen. Een betere presentatie van de toeristische waarden evenals een uitbreiding en verbetering van de specifiek voor dagtoeristen geschikte voorzieningen is dan ook nodig. Hierbij valt te denken aan gerichte informatie via de eigen website en via specifieke toeristische sites, aan interessante en goed bewegwijzerde wandel- en fietspaden, aan bankjes langs de routes, aan informatieborden over het landschap, over bedrijven en over het cultureel erfgoed, aan bezoekmogelijkheden aan monumenten en aan agrarische bedrijven, aan terrasjes, aan verkooppunten van lokale producten, etc.
Vanuit commercieel oogpunt moet het dagtoerisme een positieve bijdrage leveren aan onze lokale samenleving. De wijze waarop dient nader uitgewerkt te worden met de betrokken stakeholders.

De inwoners van Noordgouwe / Schuddebeurs zijn in het algemeen zeer tevreden met het Milieu en de Leefomgeving waarin zij wonen en verkeren.
Als positief wordt aangegeven de schone lucht, het schone oppervlaktewater, de gezonde bodem, het vele groen met het verschil in aanplant, de vele vogels, de biodiversiteit in het algemeen, de geringe mate van lichtvervuiling en de beperkte hoeveelheid zwerfafval.

Toch zijn er zorgen over alles wat bedreigend is voor al dit moois. Hierbij wordt geduid op: luchtvervuiling (ook van buiten ons gebied), rook van houtkachels, het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in de land- en tuinbouw, het ingrijpen op het grondwater, de stankoverlast van de varkensstal ten zuiden van Schuddebeurs, achterblijvende heraanplant van gekapte bomen en verwijderde groensingels, vervuiling door uitstoot van verbrandingsgassen, vervuiling door zwerfafval (met name plastic en blik) en vervuiling door het toenemend aantal honden dat vrij de behoefte mag doen en achterlaten in bermen, bossen en gazons.

Er wordt rond dit thema veel naar anderen gewezen, maar de zorg voor het milieu en de leefomgeving begint bij een ieder persoonlijk. Ieder levend wezen levert een bijdrage aan de milieuvervuiling. De cruciale vraag is echter wat jouw persoonlijke bijdrage nu is en of / hoe die verlaagd kan worden?

De agrarische sector levert een flinke positieve bijdrage aan de zorg voor de bodem en de natuur, voor de biodiversiteit en vanzelfsprekend aan de voedselketen. Toch zijn er ook rond deze sector punten van zorg, zoals het hiervoor aangegeven gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, met effect op bodemgesteldheid, luchtkwaliteit en ook de biodiversiteit. Het zijn voor een deel elkaar tegenwerkende effecten, waarvoor sommigen een oplossing zien in een meer op de duurzame landbouw.
Voor de gemeenschap in Noordgouwe / Schuddebeurs is het goed om met elkaar het gesprek hierover aan te gaan, elkaars belangen te doorgronden, evenals elkaars argumenten te begrijpen. Dit kan alleen maar tot mooie en duurzame oplossingen leiden.

In deze discussie dient ook aandacht geschonken te worden aan mogelijkheden voor een verkorte procesketen van het telen van producten tot en met de verkoop aan de consument.

Tot slot dient aandacht geschonken te worden aan de mogelijke (lokale) gevolgen van de klimaatverandering. Denk met name aan de zeespiegelstijging waar we in de komende decennia in toenemende mate mee te maken zullen krijgen.

Onder de inwoners van Noordgouwe / Schuddebeurs is het besef best groot dat de energietransitie noodzakelijk is in een poging de klimaatverandering een halt toe te roepen. Velen wachten niet af en komen zelf in actie.
Concreet betekent dit dat zij actief zijn op het gebied van woningisolatie, met het installeren van zonnepanelen en met het nadenken over verschillende alternatieve energiebronnen en verwarmingssystemen.
Diverse inwoners stellen dat de energietransitie vooral een individueel vraagstuk is. Anderen stellen dat de oplossing bij de overheid vandaan moet komen en ook is er een groep die meent dat er juist kansen liggen voor collectieve lokale oplossingen, bijvoorbeeld vanuit een op te richten energiecoöperatie of dorpscoöperatie. Deze groep stelt voor om op korte termijn een haalbaarheidsplan op te stellen voor lokaal opgewekte energie (elektra, waterstof en/of warmte).
Daarnaast wordt de impact van de energietransitie door huurders anders benaderd en ervaren dan door woningeigenaren. Velen worstelen ook met het financieringsvraagstuk.

Zoals elders in het land worstelt men met vraagstukken als betaalbaarheid, zonnepanelen op monumentale panden of in het beschermd dorpsgezicht, windmolens in het open landschap, zonneweiden, lawaai makende warmtepompen, etc. Aanvaarding dat de energietransitie vergaande veranderingen met zich meebrengt is een heikel thema.
Verschillende mensen merken op dat er eerst vanuit de centrale overheid meer structuur geboden moet worden alvorens men lokaal stappen kan gaan zetten.

Hoe het ook zij, de energietransitie vereist veel studie, initiatief en (naar verwachting) samenwerking teneinde juiste oplossingen te kiezen en gerealiseerd te krijgen.

Een concreet korte termijn vraagstuk voor ons woongebied betreft de aanleg van de vereiste
infrastructuur voor elektrische voertuigen.

Verder wordt voorgesteld om informatie in te winnen over diverse thema’s en deze te ontsluiten / te delen met de inwoners van Noordgouwe / Schuddebeurs. In het verlengde hiervan kan gedacht worden aan advisering op maat (individueel, zelfde type woningen, etc).

Voor de huursector kan overleg gevoerd worden en afspraken gemaakt worden met Zeeuwland.
Met de Gemeente kan overleg gevoerd worden over de straatverlichting, de intensiteit en de branduren.